KÖPEĞİNİZİN BESLENMESİ

Köpeğinizin davranışları, mutluluğu, sağlığı ve yaşamı onu beslediğiniz mama ile direkt ilişkilidir. Öncelikle her köpeğin besin ihtiyacının birbirinden farklı olduğunu unutmayın. Arkadaşınızın köpeği uygun fiyatlı bir mamayla gayet iyi idare ediyor olabilir, ancak bu sizin köpeğiniz için geçerli olmayabilir. Köpeklerde besin eksikliğinde sık rastlanan belirtileri iyi bilmelisiniz ki, gerektiğinde beslenmesinde değişiklikleri yapabilin. Böylece veteriner hekim masrafınız da azalır.

Piyasada o kadar çok köpek maması çeşidi var ki, bu konuda seçim yapmak biz köpek sahipleri için çok zor. Kime inanacağımızı şaşırmış durumdayız. Tüm köpek mamaları aynı değildir, aralarında kalite farkı oldukça fazladır. Köpeğiniz için ne kadar yararlı olduğunu vurgulayan mama reklamlarına aldanmayın. Siz mamayı içeriğine bakarak seçin. Bir mama pahalıysa iyidir diye düşünmeyin. Çok pahalı mamalar arasında da beş para etmez olanlar var. Bir mama için asıl bilgi kaynağı köpeğinizdir. Aşağıdaki listede yazanlar ARADA SIRADA her köpekte olabilir. Ancak sık sık ve sürekli olarak,listedekilerden birkaçını yaşıyorsa köpeğiniz, o halde mamanın yaramıyor olması ihtimali yüksek. Tabi mutlaka bir veteriner hekime de muayene ettirmelisiniz.

-Mama yemek istemiyorsa,
-Dışkısı çok fazlaysa ve kötü kokuyorsa,
-Gazı varsa,
-Dişleri kirleniyor ve lekeleniyorsa,
-Nefesi kokuyorsa,
-Çok geğiriyorsa,
-Tüyleri sürekli dökülüyorsa,
-Tüyleri cansızsa,
-Derisi pis kokuyorsa,
-Kulak ve deri enfeksiyonlarını sık yaşıyorsa,
-Hiç enerjisi yoksa ya da hiperaktifse,
-Çok çabuk pireleniyorsa,
-Bağırsaklarında sık sık parazit oluyor ve tedavi gerekiyorsa,

Yukarıdaki durumlar sıklıkla yanlış mamadan kaynaklanmakla birlikte, başka bir sağlık sorununun belirtisi de olabilir. İyi gözlem yapmalısınız.

Her mama paketinin arkasında içerdiği maddelerin tümü, en ağırından başlayarak miktar belirtilerek sıralanmıştır. Paketin üzerinde ayrıca, firmanın adı, adresi, telefon numarası, mamanın üretim tarihi, son kullanma tarihi, ağırlığı ve hangi köpek grubuna yönelik olduğu yazmalıdır. Köpeğiniz, paketin üzerinde kilosu için önerilen miktarı yemiyorsa, günlük minimum besin gereksinimi karşılanmıyor demektir. Mama konusunda paranızın karşılığını alacağınızı düşünmeyin. İyi ile kötü mama arasında fazla fiyat farkı olmadığına da rastlanır. Hatta bazen kötü bir mama, daha iyi olandan pahalı olabilir.
Mama çeşitlerine bir gözatalım:

PERFORMANS: Yüksek kaliteli bir mama çeşididir. İçerik listesinin başında genelde 2 tane bazen de 3 tane hayvansal protein yer alır (tavuk, kuzu, balık). Bu mamalar, çalışan veya damızlık olan köpekler için piyasaya sürülmüştür. Ama tüm köpekler için en kaliteli mamalardır. Köpeğinizin enerji ve güzel tüylere sahip olması için gereken miktarda katı ve sıvı yağlar içerir. Ayrıca bu tür mamalar, köpeklerin sindiremediği soya ürünlerini içermez.

SUPER PREMIUM: Bu mamaların içerik listesinin ilk sırasında hayvansal bir protein bulunur. Bu proteini bazı tahıllar takip eder. Yüksek yağ seviyesi ile köpeğinize enerji verir ancak performans mamalar kadar iyi değildir, çünkü daha az miktarda hayvansal protein içerir.

PREMIUM: Bu mamaların içeriğinde de yüksek oranda protein bulunur. Burada dikkat etmeniz gereken nokta proteinin kaynağıdır. Çünkü hayvansal proteinden değil, tahıl türlerinden geliyor da olabilir. Bu mamalar, köpeklerin sindiremediği soya ürünleri içeriyor olabilir.

EKONOMİK, DÜŞÜK PROTEİNLİ VE LIGHT: Bu isimlerle piyasaya sürülen ürünler, tahıllarla doludur. Kısa sürede köpeğinizi patates çuvalına dönüştürebilir. İçerdikleri hayvansal protein miktarı yetersizdir. Yaşlı köpekler için üretildikleri söylense de hiç üretilmemeleri daha iyidir. Köpekler bu mamaları sindiremez ve yakamaz. Bu sebeple kötü kokulu ve fazla dışkı yaparlar. Kısa süre bile bu mama ile beslenen köpekler, hemen protein eksikliği belirtileri göstermeye başlarlar.

Köpeğiniz vejetaryen değil, etoburdur. Ete mutlaka ihtiyaç duyar. Dişleri eti koparıp parçalamak için gelişmiştir ve tahılları öğütecek düz yüzeylere sahip değildirler. Köpeğinizin sindirimi ağızda değil midede başlar. Köpeğinizin metabolizmasındaki tüm enzimler, etleri ve çiğ yiyecekleri parçalamaya uygun niteliktedir. Sağlığını koruması için et yemeye ihtiyacı vardır. Köpeğinizin sağlığını koruması için; protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, minareller ve suya ihtiyacı vardır. Köpeğinize verdiğiniz mama yeteri kadar kalori içermelidir ki, bu sayede köpeğiniz, düzgün biçimde büyümek için yeterli miktarda enerji üretebilir, yetişkinlikte sağlığını korur, iyi bir yaşlılık dönemi geçirebilir.

Mama paketlerinin arkasında ne kadar protein içerdiği yazar demiştik. Köpeğinizin mamasında ne kadar protein bulunduğu önemlidir, ancak bu proteinin kaynağı daha da önemlidir. Üreticilerin, mamaya konacak protein konusunda seçenekleri çoktur. Mama paketlerindeki protein yüzdesi genellikle, mısır, buğday, soya, pirinç gibi tahıllar veya bitkilerde bulunan proteinler ile tavuk ve kuzu gibi hayvansal proteinlerin toplamıdır.  Bu bizi yanıltabilir. Ancak kanun gereği, mamanın içinde en fazla miktarda bulunan madde, içerik listesinin en üstüne yazılmalıdır. İçerik listesinin en üst sırasına bakarak, mamanın protein kaynağını kolayca öğrenebiliriz. Örneğin; ilk 5 sırada yer alan 4 madde tahıllardan oluşmaktaysa, bu mamanın içindeki protein miktarının çoğu bitkisel kaynaklıdır. Köpek mamasının içindeki tahıl miktarı arttıkça, üretim maliyeti de düşer. Bunu da aklımızdan çıkarmayalım.

Köpeğinizin aktivite seviyesi, ihtiyaç duyduğu hayvansal protein miktarına denk düşer. İş köpekleri, sportif köpekler ve terrier grubunun çoğu extra hayvansal protein ister. Örneğin, yerinde durmayan bir Jack Russel, bütün gününü evde yatarak geçiren bir köpekten daha fazla hayvansal proteine ihtiyaç duyar. Proteinin yapıtaşı olan aminoasitler ısıtıldıklarında yapıları kısmen bozulur. Tüm kuru ve konserve mamalar yapım aşamasında ısıtılır. Bu sebeple, hazır mamalarda, kimyasal yapıları ısıtılma sebebiyle değişmiş ve içerdikleri aminoasit miktarı azalan proteinler bulunur. Bu durumu nasıl telafi edebileceğimizi yazının devamında anlatacağım.

Bir köpek yeteri kadar hayvansal protein almazsa, dengeli beslenmezse aşağıdakilerden bir ya da birkaçıyla karşılaşılabilir:

- Saldırganlık
- Kronik deri veya kulak enfeksiyonlar
- Böbreküstü bezlerde ve tiroit bezinde sorunlar
- Kalp ve ciğer sorunları
- Aşırı tüy dökme
- Mide ve barsak hastalıkları, kusma ve ishal
- Kısırlaştırma, diğer operasyon ve tedavilerde iyileşme bozuklukları
- Pigmentasyon eksiklikleri
- İştah azalması
- Epilepsi veya kanser türleri
- Kendi etrafında dönme ve kuyruk kovalama
- Ürkeklik
- Aşılara dayanamayan zayıf bağışıklık sistemi

Yukarıdakile dışında da birçok sorun olabilir, ancak yukarıdakiler en sık rastlananlardır.

Buraya kadar, köpeğinize mama seçerken, hayvansal proteinlerin ilk 2 sırada yer aldığı bir mamayı seçmenizi önerdik. Şimdi karbonhidratlara gözatalım. Düzgün bir sindirim sistemi için, köpeğinizin tahıllara ve bazı sebzelerde bulunan karbonhidratlara da ihtiyacı vardır. Köpeğinizin dışkılayabilmesi ve tiroit bezinin çalışması için karbonhidratlar önemlidir. Ancak köpekler sağlıklı olmak için bol miktarda karbonhidrata ihtiyaç duymaz. Karbonhidratı az, proteini yüksek bir beslenme tarzı onlar için idealdir. Arpa, yulaf, esmer pirinç birçok vitamin ve mineral içeren karbonhidratlardır. Ayrıca içlerinde protein ve yağ da bulunur. Mısır ise fiyatı nedeniyle mama firmalarınca popülerdir. Soya da bazı yiyeceklerde bulunan başka bir karbonhidrat çeşididir, ancak başka besinlere bağlanır ve onların da emilmelerini olanaksız kılar. Soya içerikli köpek mamalarından uzak durun. Köpeğinizin sindirebilmesi için karbonhidratların parçalanması gerekir. Mama firmaları bunu yapabilmek için ısıtma işlemi kullanır. Bu işlem, karbonhidratların bünyesindeki birçok vitamin ve minerali öldürür.
Bu arada akla şöyle bir soru gelebilir. "Vahşi köpekler ihtiyaç duydukları tahıl ve sebzeleri nereden buluyorlar?" Cevap şudur: "Avlarının barsaklarında sindirilmiş olarak bulurlar."

Gelelim yağlara.. Yağlar doymuş ya da çoklu doymamış olarak ayrılır ve köpeğinizin her ikisine de ihtiyacı vardır. Doymuş yağlar hayvansal kaynaklardan, çoklu doymamış yağlar ise bitkisel kaynaklardan gelir. İkisi birlikte, köpeğinizin sağlığını koruması için gereken esansiyel yağ asitlerini sağlar (Essential Fatty Acids-EFA). Köpek mamalarının çoğunun yapımında, yağlar en son malzeme olarak mamaya püskürtülür. Mamayı lezzetli yapan bu yağlardır. Hayvansal kaynaklı yağlar enerji için kullanılır. Bol bol egzersiz yapan veya yarışmalara katılan köpeklerin yiyeceğinde %20 oranında doymuş yağ bulunmalıdır. Köpeğinizin beslenme düzeninde yeteri kadar doymuş yağ (hayvansal) olmadığı durumlarda, hücre hasarı, kuru bir deri, kalp hastalıkları, gelişim bozuklukları ve enerji eksikliği ortaya çıkabilir. Diğer yandan aşırı yağ da, kolon ve rektum kanser, meme tümörü ve obeziteye yol açabilir. Çoklu doymamış yağlara (bitkisel) köpeğinizin, sağlıklı bir deri için ihtiyacı vardır. Bu yağdan çok az tüketmesi köpeğinizin göbeğinde, arka bacak iç kısmında ve kürek kemikleri arasında doku bozukluklarına yol açar. Köpeğinizin derisi kuruysa, yiyeceğine bu yağlardan birazcık eklemelisiniz.

Mamaların içindeki yağı bozulmadan tutmak için, mama üreticileri BHA, BHT, etoksikuin ve propil gallat gibi birçok kimyasal maddeye başvurabilir. Bu sayede mamaların raf ömrü uzar, ısı ve ışığa dayanıklı hale gelir. Yine de işi bilen köpek sahipleri, bu kimyasalları, özellikle de etoksikuini köpeğine vermeyi tercih etmez. Üreticiler, C ve E vitamini ile biberiye özü gibi doğal koruyucu maddeler de kullanabilir. E vitamini listelerde tokaferol adıyla geçer. Ancak dopal koruyucu madde içeren mamaların raf ömrü kısadır ve ısı-ışıktan etkilenir. Köpek mamalarında bulunan kimyasallara bir gözatalım.

ANTİOKSİDANLAR: Mamanın içerisindeki yağları korumak için kullanılır. Bunlar; BHA, BHT, etoksikuin ve propil gallattır. Etoksikuin; bağışıklık sistemi bozuklukları ve doğum kusurlarıyla ilişkilendirildiğinden, bu kimyasalı içeren mamalardan uzak durun.

NEMLENDİRİCİLER: Mamanın aşırı kurumasını veya nemlenmesini engeller. Bunlar kalsiyum silikat, propilen glikol, gliserin ve sorbitoldur.

KÜF ÖNLEYİCİLER: Küf oluşumunu ve mayalanmayı geciktirmek için kullanılır. Bunlar; potasyum tuzları, sodyum veya kalsiyum propionat, sodyum diasetat, sorbik asit ve asetik veya laktik asittir.

SEKUESTRANTLAR: Mamanın rengini, kokusunu, tadını veya görüntüsünü değiştirecek kimyasal veya fiziksel değişimleri engellemek için kullanılırlar. Bunlar; sodyum, potasyum veya kalsiyum tuzları ve sitrik, tartarik ya da pirofosforik asitlerdir.

YAPI DÜZENLEYİCİLER: Tam olarak koruyucu madde olmamakla birlikte, etlerin dokusunu ve rengini muhafaza etmekte kullanılır. En sık rastlananları, sodyum nitrit ve sodyum nitrattır.

Mamayı seçerken yukarıdakileri aklınızda tutun ve C, E vitaminleri ile biberiye özünün doğal koruyucu maddeler olduğunu aklınızdan çıkarmayın. E vitamini mamanın içerik listesinde tokoferol olarak yazılmaktadır.

Köpeğinizin mamasında, sindirilen gıdanın içindeki besleyici maddeleri ve enzimleri açığa çıkaracak vitaminler bulunmalıdır. Böylelikle köpeğinizin vücudu, bu besleyici maddeleri ve enzimleri emip kullanabilir. Vitaminler olmadan köpeğinizin vücudu yiyecekleri parçalayamaz ve kullanamaz. Bir araştırma grubu mama üreticilerine vitaminleri nasıl koruduklarını sormuştur. Ancak cevap içler acısıdır. Mama firmaları, ısıtma sırasında vitaminlerin tahrip olduğunun bilincinde olduklarını ve bu sebeple vitamin miktarını yüksek tuttuklarını belirtmiştir. Eğer vitaminler ısıtılırken tahrip oluyorsa, mamanın içerisine ne kadar vitamin koyulduğunun önemi yoktur.

2 çeşit vitamin vardır. Suda çözünenler ve yağda çözünenler. Suda çözülenler B ve C vitaminleridir. Fazlası, vücuda alındıktan 4-8 saat sonra böbrekler süzülür ve üreyle atılır. Bu nedenle bu vitaminler her öğünde bulunmalıdır. A, D, E ve K vitaminleri yağda çözünen vitaminlerdir ve vücutta yağ tabakalarında ve ciğerde depolanırlar. Köpeğinizin her iki vitamin çeşidine de ihtiyacı vardır.

Mamaların işlenişi sırasında, ısı kullanıldığından, köpek mamalarında, sağlıklarını korumak için gerekli olan, suda çözünen iki önemli vitamin eksiktir.

C VİTAMİNİ: Köpeklerin C vitaminini kendilerinin üretebildikleri ve bu sebeple fazladan C vitaminine ihtiyaç duymadıkları düşüncesi yanlıştır. C vitaminini kendileri üretseler de, ürettikleri miktar onlara yetmez. C vitamini, bağışıklı sistemini güçlendirir, yaraların iyileşmesini hızlandırır, kas-iskelet yapısının işleyişine yardımcı olur ve barsaklarında kurt olduğunda, herhangi bir ilaç kullandığında veya strese girdiğinde köpeğinize gerekli bir vitamindir. C vitamini eksikliği köpeklerde, idrar yolları enfeksiyonlarına, sistite ve topallamaya sebep olur. Ayrıca köpekler, sağlıklı diş ve dişeti için de C vitaminine ihtiyaç duyar.

B VİTAMİNİ: Bu vitamin, enerji için ve proteinleri parçalamanın yanında karbonhidratları glikoza çeviren enzimlerle birlikte çalışan biyokimyasal reaksiyonlara önayak olmak için gereklidir. Sinir sisteminin, derinin, gözlerin, tüylerin, ağzın ve ciğerin sağlığını korumada yardımcı bir rol oynar. Sindirim kanalı ve beyin fonksiyonları için de gereklidir. B vitamini ayrıca, tedirginliği ve depresyonu hafifletmeye ve yaşlı köpeklerin sağlıklarını korumalarına da yardımcı olur.

Mama paketini açık bırakmayın ve ışıktan da uzak tutun. Böylece kalan mamanın kalitesini koruyabilirsiniz. Gerektiği kadar B ve C vitamini hiçbir işlenmiş mamada bulunmaz. Bu sebeple bu vitaminleri, köpeğinizin beslenme düzenine siz eklemelisiniz. Bunun için PHD Products'ın ürünlerini tavsiye edebiliriz. Ancak farklı seçenekler de mevcut.

Mineraller, bir mamanın %2'den azını oluştursa da, besin öğelerinin en önemlisidir. Köpeğiniz bazı vitaminleri az da olsa üretebilse de, mineralleri üretemez. Vücut sıvılarını düzgün biçimde oluşturmak, kanı ve kemikleri oluşturmak, sağlıklı bir sinir sistemi için mineraller gereklidir. Mamaların işlenmesi sırasında, minerallerde %50-%80 arasında bir azalma olur. Bu yüzden sağlığı için, köpeğinizin mamasına ekstra mineraller eklemelisiniz. Köpeğinizin günlük besin planına PHD Products'ın Wellness adlı ürününü ekleyebilirsiniz. Bu ürün, ticari mamaların üretimi sırasında kaybolan, tüm vitamin ve mineralleri içeriyor.

Tüm bunları öğrendikten sonra seçenekleri gözden geçirelim:

1- KURU MAMAYA BESİN KATKISI EKLEME:

Köpeğinizi kuru mama ile besleyecekseniz, öncelikle yukarıda belirtilenlere dikkat ederek mamasını seçin. Daha sonra seçtiğiniz mamaya, işlenişi sırasında kaybettiği vitaminleri geri kazandırmalısınız. Doğal vitaminler ve minerallerle ciğer içeren Endurence adlı ürünü biraz su ile köpeğinizin mamasına katmanız yeterli olacak. Bu ürün sindirime yardımcı olacak, tüy dökülmesini azaltacak, canlılığı artıracak ve ömrünü uzatacak. Eksilen tüm vitamin ve mineralleri de mamaya eklemiş olacaksınız. Endurance www.phdproducts.com sitesinde bulabileceğiniz bir üründür.

2- KURU MAMAYA ÇEŞİTLİ YİYECEKLER EKLEMEK:

Aşağıda vereceğimiz liste 22 kiloluk bir köpeğe göre ayarlanmıştır. Siz listeyi kendi köpeğinize göre ayarlayın. Bu ayarlamayı yaparken fazlaya kaçmaktansa aza inmeyi tercih edin.
Köpeğinizin günlük iki öğünün her biri aşağıdaki şekilde olacak:

-Yarım bardak kuru mama (seçtiğiniz ve iyi olduğuna karar verdiğiniz)
-Çeyrek çay kaşığı C vitamini
-1 tablet B vitamini kompleksi
-Çay kaşığının çeyreğinin yarısı kadar vitamin/mineral karışımı (PHD Wellness olabilir)
-Çeyrek bardak sığır eti veya toplamda bir bardağın çeyreğini dolduracak kadar kırmızı et ya da sığır ciğeri. Tavuk ve tavuk ciğeri de kullanabilirsiniz.
-2 yemek kaşığı taze sebze
-2 yemek kaşığı taze veya kurutulmuş meyve

Sabah öğünlerinde bir tablet aminoasit kompleksi tableti verin. Haftada 4 defa, 5 dakika boyunca haşladığınız yumurtayı kabukları ile köpeğinize verin. Haftada 1 gün karışıma eklediğiniz etlerin yerine çökelek peyniri katın. Hafta da 1 gün de yine karışımdaki etlerin yerine probiyotik yoğurt katın.

Sebze olarak, havuç, pancar, brokoli, pırasa, kabak, bal kabağı katabilirsiniz. Sebzeleri karışıma katmadan mixerden geçirin ve yarı kaynatarak, köpeğinizin selülozu sindirebilmesini kolaylaştırın. Mümkün olduğunca mevsimlik sebzeler kullanmaya çalışın.

Ödül olarak havuç parçaları, kurutulmuş ciğer, brokoli, marul, muz, kuru erik ve salatalık deneyin.
Köpeğinizin diyetini değiştirdiğinizde onu iyi gözlemleyin. Genel durum iyiye gidiyorsa, doğru yoldasınız. Ancak herhangi bir sorun farkettiyseniz, diyeti gözden geçirmelisiniz.

Masanızda kalan sofra artıklarınıza gelince.. Toplam günlük yemeğinin, %10-15'ini geçmedikçe, masadan artanları köpeğinizin yemeğine eklemeniz sorun olmaz. Yemek seçen köpeklerin, doğru oranlarda besin tüketmesinin en iyi yolu masadan artanları ona yedirmektir. Bazı yiyecekleri, özellikle de çikolata gibi çok şekerli veya çok tuzlu olanları köpeğinize asla vermeyin.

Haftada 1 defa köpeğinize kemik verin. sığır kemiklerine bayılır. İnce ve parçalanmayacak kemikler seçin. Eğer kemiğin ne kadardır beklediğinden emin değilseniz, bakterilerin ölmesi için kaynar sudan geçirin. Kemiğin bir faydası da köpeğinizin bembeyaz dişlerinin olmasıdır. Çok fazla kemik vermeniz, kabızlık, sert ve kireçli dışkıya sebep olur.

Köpeğinizin en iyi şekilde beslenmesi için gerekli bilgileri verdim. Bundan sonra karar size ait. Ben kuru mamaya çeşitli yiyecekler ekleme seçeneğine uyarak besliyorum köpeklerimi. Siz kendiniz için en uygun olanı seçin..

Sevgiler...